MHP Antalya Milletvekili Mehmet Günal, 2012 yılı Kesin Hesap Kanuna esas teşkil eden Sayıştay denetim raporlarının kasten gönderilmediğini, böylece Meclisin denetim yetkisinin elinden alındığını, Sayıştay’ın ise etkisiz hale getirildiğini söyledi.
Meclisin Denetim Yapma Yetkisi Elinden Alındı!
Denetim yetkisi olan yüce Meclis’in bilgisine sunulmasını istediğimiz Sayıştay raporları hem Plan ve Bütçe Komisyonunda hem de Genel Kurulda açıklıkla görüşülsün istemiştik, maalesef yapılmamıştır. Bu bütçe hazırlama süreci açısından bir eksikliktir. Çünkü bütçe hakkı Meclisin en önemli haklarından bir tanesidir ve yüce Meclis denetim yetkisini kullanamıyor. Meclis adına denetim yapan Sayıştay aracılığıyla bütün kamu idarelerinin denetlenmesi sayesinde yaparken, bu sene sorun daha derinleşmiş bir şekilde karşımıza gelmiştir. Sayıştay raporlarının kanun değişikliğinden sonra yeni formatla gelmesi gerekiyordu. Çünkü 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda yer alan dış denetim olarak Sayıştay’ın kurumlarla ilgili raporları hazırlayıp Meclise sunması, bütçede kesin hesaplarla ilgili kanun tasarısı görüşülürken bizlere gelmiş olması gerekiyordu. Maalesef, burada büyük bir eksiklik, yani Hükûmetin bu işi yokuşa sürmesi var. Sayıştay sanki rapor hazırlamış gibi yapıp içine "Rapor hazırlanamamıştır." yazıyor ve rapor sunulduğunu ifade ediyor. 358 tane kamu idaresi için düzenlilik denetimi raporu hazırlanmasına rağmen Meclis’e 146 tanesi gelmiştir. Gelenlerden adına "Rapor" denilen ve içinde sadece dört-beş sayfa olan şeyde sadece kurumun tanıtımı,işlevleri var, sonunda da sadece dört satırlık bir denetim görüşü var. İçinde ne diyor biliyor musunuz? "Belgeler yukarıda başlıklar altında açıklandığı üzere kamu idaresi yönetimi tarafından sağlanamadığı için ilgili kurumun mali rapor ve tablolar hakkında görüş bildirilememektedir." yani "Görüş bildirilememektedir." ifadesi yazılıp "Biz size rapor verdik ya." diyorlar. Tartışmalarımızın temelinde yatan şey budur, zaten verilen raporların içi boş, yarısından fazlasının da hiç raporu yok. Bu konunun sadece muhalefet tarafından değil, yasama organının birer temsilcisi olarak tüm Milletvekillerinin görmesi, yapılan eksiklikler, usulsüzlükler, yanlışlıklar varsa bunlardan haberdar olması gerekir. Çünkü bu şekliyle Meclisin bu denetim yapma yetkisi elinden alınmış durumdadır.
Sayıştay’a Bilgi ve Belge Vermeyenler Hakkında Cezai İşlem Uygulanmalı?
Bazı belediyelerle, iktisadi teşekküllerle ve kamu kurumlarıyla ilgili hiç rapor yazılmamış veya olumsuz görüş bildirilmiş. Yani o kurumlarla ilgili raporların kesin hesap kanun tasarısıyla beraber sunulmaması gerekiyordu. Olumsuz görüş demek, bu kurumlarla ilgili raporların uygun olmadığını söylemek demektir ve bunların Meclis’te görüşüyor olmamamız gerekiyordu. 15 tane kamu idaresiyle ilgili olumsuz görüş verilmiştir, daha da vahimi 50 tane idareyle ilgili görüş vermekten kaçınma tespiti yapılmış. Sayıştay Kanunu'nun 9'uncu maddesi rapora görüş vermeyenlerin sorumluluğuyla ilgilidir. Eğer görüş vermekten kaçınılırsa, bilgi vermekten kaçınılırsa ilgililer hakkında işlem yapılması lazımdır. Sayıştay Kanunu'nda 9'uncu maddede "Önce yetkililerin maaşlarını yüzde 50'ye kadar kesersiniz." diyor. Eğer hâlâ görüş vermekten kaçınırsa, bilgi, belge vermezse o zaman onların görev akitlerine son verilmesine kadar bir yetki verilir. "Peki, herhangi bir kurumla ilgili böyle bir talepte bulunuldu mu?" diye bütçe görüşmelerinde AKP Hükümetinin Bakanına sorduk, cevap alamadık. Peki, kim bunun suçlusu? Dolayısıyla, Sayıştayla ilgili AKP iktidarının iyi niyetli olmadığı kanaatindeyiz. Yani kanun, 2010 yılında çıkıp 2011 yılındaki kesin hesap tasarısında uygulanması gereken raporları içeriyor, onlar geçen yıl gelmedi. Ondan önce, 2005'ten bu yana gelmeyen raporlar var. Tabii bu arada AKP’nin Sayıştayı etkisizleştirme düzenlemelerinin önemli maddeleri Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Fakat bunun yanında Sayıştayın bağımsızlığı ortadan kaldırılmış, denetim yetkisi elinden alın ve etkisizleştirilmiştir.
Rapor Değerlendirme Kurulu “Raporları Kuşa Çevirme Kurulu” Olmuş!
Sayıştay’ın Rapor Değerlendirme Kurulu sanki raporu değersizleştirme ya da değiştirme kuruluna yani "raporları kuşa çevirme kurulu"na dönüşmüş. Bu yapıyla denetlenen kurumun kabul etmediği hiçbir rapor Meclise gelmiyor. Yani gelen raporların içeriğinden vazgeçtik, yazılan raporlar kurula sunuluyor, kurulun itiraz ettikleri içerisinden ayıklanıyor ve Sayıştay Genel Kurulundan 4 satırlık "Görüş bildirilememektedir." Görüşleri Meclise geliyor. Adalet ve Kalkınma Partisi bu düzenlemeyi bahane ederek bütün kurumları Meclisin denetiminden, Sayıştay’ın denetiminden kaçırmaktadır. Neden? Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği düzenlemelerden sonra Meclise 124 AKP milletvekilinin imzasıyla verdiği kanun teklifi geçtiğimiz yasama yılında Plan ve Bütçe Komisyonunun gündemine alınmıştı. Nedense bir anda, o günün şartları içerisinde gerilim olduğu için geri çekilmiştir. Teklifin içerisine baktığımızda mevcut sistemin de ötesine giderek Sayıştay’ın tamamen bir normal bakanlık hâline dönüştürüldüğünü, âdeta denetim birimi olmaktan ziyade her gelene uygunluk veren bir kurum hâline dönüştürüldüğünü gördük. Böylece, sorunun Sayıştay’da olmadığını, ilgili kurumların, ilgili bakanlıkların, kamu idarelerinin rapor vermediği bahane edilerek denetimden kaçıldığını açıkça görmüş olduk. Korkarız ki Sayıştay’ı etkisizleştiren, asıl amacı denetimden kaçmak için zemin oluşturmak ve Sayıştay’ı da Hükümetin arka bahçesi hâline getirmek olan kanun teklifi uygun bulunan ilk zamanda Meclise gelecektir.